Экологиялық саясат

«ПАВЛОДАРЭНЕРГО» АҚ кәсіпорындарындағы қоршаған ортаны қорғау Компания қызметінің Стратегиясында көрсетілген басымды бағыттардың бірі болып табылады. Қоғам экологиялық таза жылу және электр энергиясын алуға, табиғи ресурстарды ұтымды пайдалануға, қоршаған ортаның ластауын болғызбауға және қысқартуға мүдделі.

Экологиялық саясаты

Компанияда 2008 жылдан бері  жыл сайын Еуропалық қайта құру және даму банкінің (ЕБРР) ЕБРР-мен қаржыланатын қоршаған ортаны қорғау жобаларына қатысты Саясатына  сәйкес инвестициялық бағдарлама шегінде өткізілетін Экологиялық және Әлеуметтік іс-қимылдар жоспары (ESAP) іске асырылып отырады.

Экологиялық және Әлеуметтік іс-қимылдар жоспары –  бұл жария құжат, ол Компанияның экологиялық параметрлерін жетілдіруге және «ПАВЛОДАРЭНЕРГО» АҚ кәсіпорындарындағы еңбекті қорғауға бағытталған жобалар. Компанияның жыл сайын  ESAP шеңберінде жасалған жұмыстары туралы жария есебі ұсынылады.

Компанияның барлық кәсіпорындары шекті рұқсат етілген шығарындылардың заңнамамен бекітілген нормалары бойынша жұмыс істейді.

«ПАВЛОДАРЭНЕРГО» АҚ  Қазақстанда алғашқы болып ISO 14000 сериясының  халықаралық экологиялық стандарттарға сәйкестік сертификатын алды.
Жуық арада ISO 14001 стандартына (Қоршаған ортаны бақылау жүйесі) қайта белгіленген сертификаттау өткізуді, сондай-ақ  ISO 9001 (Сапаны басқару жүйесі), OHSAS 18001 (Еңбек гигиенасы мен қауіпсіздігі жүйесі), ISO/1EC17025:2005 (Сынау және мөлшерлеу зертханаларының құзыреттілігіне қойылатын жалпы талаптар) серияларының сертификаттарын алуға дайындалу жоспарланып отыр.

Қоршаған ортаның ластануын болғызбау электр және жылу энергиясын өндіру кезінде жедел қызметтің барлық шешімдерін қабылдауда басты болып табылады. Жаңа технологияларды енгізуде олардың қоршаған ортаға әсерінің деңгейі мен энергетикалық және табиғи ресурстарды пайдаланудың тиімділігі бағаланады.

Компанияның Экологиялық саясаты  Қазақстан Республикасының 2004-2015 жылдарға арналған Тұжырымдамасына, «Орталық – Азия Электроэнергетикалық Корпорациясы» АҚ Компаниялары тобы шеңберінде шоғырланып әзірленген Экологиялық және Әлеуметтік іс-қимылдар жоспарымен қойылған міндеттердің негізінде  ISO 14000 стандарттарына және ҚР Экологиялық кодексіне сәйкес әзірленіп енгізілді.

«ПАВЛОДАРЭНЕРГО» АҚ –ымен іске асырылған қоршаған ортаны қорғау жобалары
  • 2009–2013 жылдардағы кезеңнің ішінде барлық станцияларда екінші буынның батареялық эмульгаторларын орнатумен күлтұтқыш қондырғыларды (КТҚ) қайта жаңарту жүргізілді. 2-ЖЭО-да КТҚ төрт қазандық агрегатында  (ст. №№ 2, 3, 4, 5), 3-ЖЭО-да  - алты қазандық агрегатында (ст. №№ 1, 2, 3, 4, 5, 6), Екібастұз ЖЭО-сында – төрт қазандықта (ст. №№ 5, 7, 8, 9) орнатылды. Орындалған іс-шаралар атмосфераға шығатын зиянды заттардың көлемін түсіруге, тазалаудың дәрежесін арттыруға, нәтижесінде шығындарды төмендетуге мүмкіндік туғызды. Тазалаудың тиімділігі 2009 жылы орташа алғанда  97,6%-ды құрады. Құрастырғаннан кейін батареялық эмульгаторлардың барлық қазандық агрегаттарында  тазалаудың тиімділігі 99,5% -ды құрайтын болады.
  • Станцияның технологиялық циклының үздіксіздігін қамтамасыз ету және күл шлак қалдықтарын қатарлау мақсатында Павлодар 2-ЖЭО, 3-ЖЭО-да жаңа күл үйінділерінің құрылысы аяқталды.  Жобаларды іске асыру келешекте күл үйінділерін күшейтуді мүмкін етеді, бұл күл үйінділерінің шоғырландыру көлемін ұлғайтады және күл шлак қалдықтарын қатарлау үшін әрі қарай пайдалануды мүмкін етеді.
  • Күл үйінділерін пайдалану аяқталғаннан кейін олардың жерін қалпына келтіру көзделген. Топырақты қалпына келтіру бойынша жұмыстардың кешені техникалық және биологиялық рекультивация болып екі кезеңге бөлінеді. Бірінші кезең қалпына келтірілетін учаскені қуаты 20 см минералдық топырақпен жабуды және әрі қарай қуаты 15 см өсімдік топырағын салуды көздейді. Екінші кезең  - көп жылғы шөп егу. Шөп    қабаты үйіндінің қоршаған ортамен бірігіп, эрозияның дамуына кедергі жасайды және топырақтың үстіңгі қабатында қарашіріктің пайда болуына себепші болады.
  • Қазандық және турбина жабдығын модернизациялаудың арқасында Компания станцияларындағы гигакалория өндірімін тұтыну шартты отынның 3 кг төмендейді
Экологиялық менеджмент жүйесі

«ПАВЛОДАРЭНЕРГО» АҚ-ында халықаралық стандарттарға және заңнамамен бекітілген шекті-рұқсат етілген шығарындылардың нормаларына сәйкес келетін экологиялық менеджмент жүйесі жұмыс істейді.

Компания МС ISO 14001:2004 сәйкестік сертификатын алды. МС ISO 14001 сәйкес экологиялық менеджмент жүйесі — бұл менеджменттің жалпы жүйесінің бір бөлігі, ол ұйымдастырушылық құрылымды, қызметті жоспарлауды, жауапкершілікті бөлуді, сондай-ақ ИСМ саясатын, мақсаттары мен міндеттерін жетілдіру мен іске асырудың қол жеткізген нәтижелерін бағалау, енгізу, әзірлеуге арналған процедураларды, процестерді және ресурстарды қамтиды. МС ISO 14001:2004 принциптеріне сәйкес құрылған экологиялық менеджмент жүйесі кәсіпорынның экологиялық аспектілерін басқаруды жақсартуға көмектеседі, бұл энергия мен шикізатқа, қалдықтарды қайта өңдеу мен кәдеге жаратуға жұмсалатын шығындардың едәуір төмендеуін мүмкін етеді. Кәсіпорынның экологиялық қызметін толық бақылаудың арқасында  штаттан тыс жағдайлар мен олармен байланысты шығындар қаупінің іске асу ықтималдығы едәуір төмендейді.

Экологиялық менеджмент жүйесінің мақсаттары
  • Қоршаған ортаға теріс әсерін төмендету;
  • Кәсіпорындар қызметінің экологиялық тиімділігін арттыру;
  • Кәсіпорындар қызметінің экономикалық тиімділігін арттыру;
  • Қалдықтардың пайда болуын төмендету және оларды қайта өңдеу.
Экологиялық менеджмент жүйесінің міндеттері
  • Экологиялық мақсаттарға бағытталған іс-шаралар мен іс-қимылдарды ретке келтіруге және жүйелеуге мүмкіндік беретін экологиялық қызметті жоспарлау.
  • Ішкі және сыртқы экологиялық қызметті ұйымдастыру. Оның мәні материалдық және энергетикалық ресурстарды тұтыну мен ластаушы заттардың шығарылуын (шығарындылар, қалдықтар, аса қауіпті заттар мен материалдарды пайдалану және т.с.с) барынша азайтуға бағытталған жоспарлы және жоспарланбаған (қосымша) іс-қимылдар мен іс-шараларды жүзеге асырудан тұрады.
  • Персоналды уәждеу, бұл қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану жөніндегі қызметке персоналды тартуға мүмкіндік береді.
  • Кәсіпорын жұмысының жоспарлы көрсеткіштерден ауытқуын алдын ала анықтау мақсатында ішкі экологиялық мониторинг және экологиялық бақылау.
  • Экологиялық қызметтің нәтижелерін  талдау және бағалау.  Көрсеткіштерді іріктеу, деректерді жинау және талдау, экологиялық нәтижеліліктің критерийлері бойынша ақпаратты бағалау, есеп-қисапты даярлау және ақпаратпен алмасу, сондай-ақ осы процесті әлсін-әлсін қайта қарап, жетілдіру жолымен ұйымның экологиялық нәтижелілігіне қатысты басқарушылық шешімдерді қамтамасыз ету функциясы.
Зиянды заттардың шығарындысын талдау

Техникалық регламенттің талаптарын сақтау және кәсіпорынның өндірістік процестерінің қоршаған ортаға және адам денсаулығына әсерін барынша азайту үшін «ПАВЛОДАРЭНЕРГО» АҚ компаниялары тобында қоршаған ортаға эмиссияларды барынша төмендету бойынша табиғат қорғау іс-шаралары әзірленген.  ЖЭО-ларда ІІ-ші буынның батареялық эмульгаторларын орнатумен түтін газдарын тазалаудың жетілдірілген жүйесі әзірленіп енгізілді. Бұрын орнатылған тиімділігі 97%-дың орнына тазалау тиімділігі 99,5%. Күлтұтқыштарды модернизациялау көмір күлінің концентрациясын 250–300 мг/м3 дейін түсіруге және күкірт тотығының көлемін ешбір қосымсыз 5–15%-ға түсіруге мүмкіндік берді.

Кәсіпорынның өндірістік процестерінің қоршаған ортаға және халықтың денсаулығына әсерін азайту мақсатында Қазақстан Республикасының Энергетика министрлігімен қоршаған ортаны қорғау жөнінде қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсаттың әрекет ету мерзіміне табиғат қорғау іс-шаралары әзірленіп келісілді.

Есеп-қисабы

2015 жылы 2-ЖЭО және 3-ЖЭО күл үйінділерінің қоршап тұратын бөгеттерінің құрылысы аяқталды (2-ші кезек). Арнайы үлдір – геомембрана қолданумен  күл үйіндісінің жаңа картасын салу 100 пайыздық гидрооқшаулаға қол жеткізуге мүмкіншілік туғызады. Бұл өндірістік суды өткізбейтін сенімді әрі берік экран, ол жер асты және жердің  үстіңгі қабатындағы сулардың қорғалуын қамтамасыз етеді және судың құрамындағы химиялық компоненттердің есебінен топырақ суларының химиялық ластануын  болғызбайды. Осы іс-шараның техникалық әсері кәсіпорынның өндірістік жүктемені көтеру мүмкіндігі болып табылады, өйткені күл үйіндісінсіз электр энергиясын өндіру, жылу энергиясын босату мүмкін емес.

2016 жылы аталған күл үйінділерінде жобалық шешімдер бойынша жұмыстар жалғастырылды, атап айтқанда:  кірме жолдарды жайластыру, жарықтандыру, мониторинг жүргізу үшін бақылау ұңғымаларын бұрғылау, дренаждық сулардың сорғы станцияларының құрылыс-монтаж жұмыстары, электр және технологиялық жабдығын ауыстырумен ағартылған судың сорғы станцияларын қайта жаңарту, сондай-ақ босату павильондары бойынша құрылыс жұмыстары басталды.

2016 жылы сондай-ақ 2009 жылы басталған  «ПАВЛОДАРЭНЕРГО» АҚ жаңа күл үйінділерін салу жөніндегі ірі инвестициялық жообалардың бірі бойынша Тұз көлінің сағасында Екібастұз ЖЭО-сының күл үйіндісінің 2-ші кезегін салу жөніндегі жұмыстар жалғастырылды.  3-ЖЭО күл үйіндісінің 2-ші кезегінің бөгетін күшейту бойынша жұмыстар басталды, бұл станцияның өндірістік қызметінің барысында пайда болатын күл шлак қалдықтарын қатарлауды ұйымдастыру мақсатында 3-ЖЭО күл үйіндісінің 3-ші кезегін салғанға дейін қолданыстағы күл үйіндісінің шоғырланған қуатын күшейту үшін қажет.

Қазіргі бар және алдағы тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін, сондай-ақ тұтынушыларды электрмен, бумен және жылумен жабдықтаудың сенімділігін арттыру үшін  ЦВД, ЦСД және генераторын ауыстырумен 3-ЖЭО №6 ст. Т-100/120-130-3 турбоагрегатын қайта жаңарту басталды.

Қайта жаңартудан кейін №6  ст. турбоагрегатының орнатылған қуаты 110 МВт –тан  125 МВт-қа дейін ұлғаяды. Қайта жаңартудан кейін қуаты 15 МВт-қа өседі. Бір жылға қайта есептегендегі электр энергиясының қосымша өндірімі  жұмыс сағатының 6500 сағ./жыл есептік санында  97,5 млн. кВтс құрайтын болады.  3-ЖЭО №6 ст. Т-00/120-130-3 турбоагрегатын қайта жаңарту жылудың брутто үлестік шығынын турбоагрегаттың жұмыс режиміне байланысты 500-900 кВтч/Гкал  төмендетуге мүмкіндік береді, бұл шартты отынның үлестік шығынын  3- 5 г/кВтс дейін түсіруге алып келеді, соңғы нәтижесінде қаланың атмосферасына зиянды заттардың шығуын төмендетуге мүмкіндік туғызады.

№ 6  ст. турбоагрегатын пайдалануға енгізгеннен кейін 3-ЖЭО-ның электр жүктемесі 15 мВт артып,  555 мВт құрайтын болады. Іс-шараларды іске асырудың аяқталатын мерзімі - 2018 жыл. Жоба бойынша жобаланып отырған объектіні пайдалану кезеңінде  жаңа техникалық суды қолданыстағы айналымдық жүйені толықтыру үшін тұтыну көзделеді. Айналымдық су турбинаның конденсаттарын салқындатуға және №6 ст. турбоагрегатының қосалқы жабдығына пайдаланылады, бұл кезде ауамен салқындатылатын генераторды орнатудың есебінен судың салқындатуға қажеттілігі төмендейді.

2016 жылы 2-ЖЭО күл үйіндісінің 1-ші кезегінің жерін қалпына келтіру жүргізілді.    Пайдаланылған секцияның күл үйіндісінің бетінің шаңдануын болғызбау үшін жоба бойынша құмдақтың, шөп егу, кіру құрылғысының көмегімен қорғаныш қабатын жайластыру жұмыстары жүргізілді. Толтырылған секция қалыңдығы 0,5 м жергілікті құмдақ топырақтан қорғаныш қабатпен жабылды және шөп егілді. Жерді қалпына келтіру барысында 2-ЖЭО күл үйіндісінің жерін қалпына келтіру бойынша жұмыстардың қоршаған ортаға әсерін азайту жөніндегі іс-шаралар кешені орындалды, атап айтқанда: қазылған жер ресурстарын пайдалану, аумақты және жолдарды дымқылдандыру,  сусымалы және шаңдайтын материалдарды тасымалдау кезінде автотүсіргіш машиналардың шанағын тенттермен жабу.